Zorgpad inhalatiemedicatie

• Belang therapietrouw bevordering en de rol van de afzonderlijke zorgdisciplines in deze;
• De inhoudelijke stappen van het Regionaal Zorgpad Inhalatiemedicatie;
• Inzicht geven in de patiëntenreis van een nieuwe en bestaande patiënt;
• Directe collega’s uit andere zorginstellingen leren kennen en elkaars inzichten/barrières begrijpen;
• Bespreken van haalbare werkafspraken voor de dagelijkse praktijk (bv wie verzorgt de risicoanalyse, wie geeft wanneer instructie en hoe communiceren we onderling over de bevindingen met de patiënt (inhalatiepas)?);
• Belang formularium en uitleg over de keuzes gemaakt in het formularium (op basis van patiëntkenmerken);
• Priming (patiënten voorbereiden op instructies in apotheek en nabije toekomst);
• Omgaan met weerstand (patiënt overtuigen belang herhaalinstructie en ziekte-inzicht bijbrengen);
• Bijbrengen en oefenen van een gedegen inhalatie-instructie via de IRW-methode en het oefenen met verschillende devices;
• Kennis omtrent inhalatietechniek;
• Bestendiging en evaluatie via bijvoorbeeld spiegelinformatieavonden. Waar ga jij morgen direct mee aan de slag, hoe gaan we als regio verder en wanneer evalueren we?

Fysieke scholingsmodule ‘Zorgpad Inhalatiemedicatie’ IMIS

Deze fysieke scholing is specifiek ontwikkeld voor samenwerkende zorgverleners in een bepaalde regio. Er is aandacht voor het regionale zorgpad, de benodigde samenwerking, het formularium en de belangrijkste handelingen binnen dit zorgpad. Hierbij kan je denken aan priming, omgaan met weerstand en het voeren van een inhalatie-instructie gesprek. Ook de overige onderwerpen in bovenstaande 1 kunnen aan bod komen, afhankelijk van de wensen van de regio. Het wordt expliciet aangeraden deze scholingsmodule te combineren met de IMIS e-learning en IMIS-inhalatietechniek training.

LET OP: Deze cursus komt tot stand in nauwe samenwerking met het regionale team die het Zorgpad Inhalatiemedicatie implementeert in de regio. IMIS is verantwoordelijk voor de training omtrent inhalatietechniek, de regio voor het onderdeel omtrent samenwerkafspraken. Ter ondersteuning kan IMIS een handreiking geven hoe dit deel opgezet kan worden.  Voor meer informatie zie Stichting IMIS.

Online scholing ‘bevorderen van therapietrouw bij inhalatiemedicatie’ (apotheekteams)

In deze online-training worden cursisten gewezen op de meerwaarde van therapietrouw bij inhalatiemedicatie en krijgen zij inzicht welke rol zij daarin te vervullen hebben. De training nodigt uit om na afloop de opgedane kennis te bespreken in het apotheekteam en zet aan om als aanvulling een fysieke inhalatietraining van IMIS te volgen. De online-cursus kan ook ingezet worden als opfriscursus van een fysieke scholing.

De onderwerpen zijn: Inhoud landelijk zorgpad IM, belang van regionale werkafspraken, het hoe en wat van een formularium, omgaan met weerstand en de basiskennis van een goed inhalatie-instructie gesprek via de IRW-methode (zowel bij een 1^e als een vervolguitgifte).

De online scholing wordt aangeboden in het standaardpakket van apotheekteams van CME-online; de scholing voor apothekers is hier te vinden. De scholing voor apothekersassistenten is hier te vinden. Deze scholing is ook te vinden in het online-pakket van BENU-apotheken.

• Continuïteit borgen: Scholingen hebben veel minder impact als ze een eenmalig karakter hebben. Zorg daarom voor inbedding in (meerdere jaren) curricula met een (liefst) verplicht karakter en vervolg. Een overzicht van geschoold personeel in de regio kan veel inzicht geven.
• Externe versus interne scholingen: Scholingen – anders dan de vaardigheid inhalatietechniek (IMIS-scholingen) – hoeven niet altijd extern belegd te worden. Herhaalcursussen, het maken van samenwerkafspraken of het evalueren van de vorderingen kunnen ook besproken worden in FTO-bijeenkomsten en/of andere regionale scholingsdagen.
• Urgentiegevoel: Zelfs in vooruitstrevende regio’s merken projectteams dat bij veel collega’s de urgentie omtrent de problematiek ontbreekt. Het vraagt daarom veel aandacht om met name sturende beroepen als artsen deel te laten nemen aan de scholing. Lees hier verder.
• Timing: Bedenk goed wanneer je scholingen in het implementatieproces aanbiedt; de voorbereidende fase is afgerond, en de pilotperiode kan starten. Ofwel er is regionale afstemming over de (grove) patiëntenreis en de bijbehorende werkafspraken. Er ligt een voorstel hoe de vorderingen in de komende periode gemeten en gecommuniceerd worden. Na afloop kunnen de cursisten direct aan de slag met de opgedane kennis.
• Financiering: Het financieren van scholingen kan in regio’s een obstakel zijn. Single-sponsoring vanuit fabrikanten ligt vaak gevoelig bij zorgverleners. Multi-sponsoring bleek bij de regio’s een belangrijk hulpmiddel dat zowel door zorgverleners als fabrikanten gedragen werd.
• Vastleggen van bevoegdheden: De meeste professies hebben niet vastgelegd dat enkel geschoold personeel inhalatie-instructie mogen geven. Dit zorgt ervoor dat er ook geen geld wordt begroot voor deze scholingen bij de verschillende betrokken partners (zorggroep, ziekenhuis en apotheek). Regionaal – of nog liever landelijk – afspraken maken over deze bevoegdheden kan dit zorgpad een belangrijke stap in de goede richtinggeven. Deze fysieke interdisciplinaire ‘Zorgpad Inhalatiemedicatie’ IMIS-scholing kan uitermate geschikt zijn om deze in gezamenlijkheid in te kopen en aan te bieden.

Voorwaarden en adviezen omtrent de uitvoer van fysieke scholingen over het Zorgpad Inhalatiemedicatie:

• Interdisciplinaire scholing heeft een grote meerwaarde ten opzichte van monodisciplinaire scholingen. De regio leert elkaar kennen en er kunnen naast techniektrainingen ook werkafspraken belicht worden.

Voor een succesvolle training zijn nodig:

1. Aanwezigheid van alle betrokken zorginstellingen (apotheek, huisartsenpraktijk en ziekenhuis, maar denk bijvoorbeeld ook aan wijkverpleging of zorginstellingen).
2. Een goede mix tussen ‘ondersteunende’ beroepen (bv. apothekersassistenten, POH, etc.) en ‘sturende/faciliterende’ beroepen (bv. huisarts, apotheker). De noodzaak om bij zorgpad-scholingen aan te sluiten was bij artsen duidelijk lager; met name omdat POH’ers of verpleegkundigen de instructie en jaarcontroles van astma- en COPD-patiënten uitvoeren. Artsen vergeten daarmee hun eigen rol binnen het zorgpad: als eindverantwoordelijke van de zorg, het belang van priming, het maken van interdisciplinaire werkafspraken en de faciliterende rol die zij hun medewerkers moeten geven (ruimte vrijmaken in roosters, etc.).

• Groepsgrootte circa 15-25 personen
• De voorkeur gaat uit naar een fysieke training. Enkele specifieke theoretische onderdelen kunnen bij tijdgebrek ook online kunnen worden gegeven ter voorbereiding van de fysieke training.
• Voldoende tijd inruimen voor a) discussie over samenwerking, en b) het oefenen van inhalatie-instructie. Het theoretische deel van inhalatietechniek en instructie komt goed naar voren in de e-learning van IMIS. De CME-scholing voor apotheekteams kan eveneens delen opvangen.
• Houdt voldoende rekening met het gemêleerde gezelschap. Cursisten spreken zeer positief over het interdisciplinaire karakter van de training. Door het persoonlijke karakter is het na afloop van de training veel makkelijker om bij onduidelijkheden elkaar op te bellen. Ook krijg je een beter idee van elkaars werkzaamheden en ervaren knelpunten. Mogelijk komen er zelfs barrières ter sprake die door een simpele handeling van de andere betrokkenen kunnen worden weggenomen?

Let er bij interdisciplinaire bijeenkomsten wel op dat je voor bepaalde groepen niet te veel de diepte ingaat. De gemaakte keuzes binnen een formularium kunnen bijvoorbeeld heel interessant zijn voor apothekers en voorschrijvers. Assistenten en verpleegkundigen willen liever vaardigheden aanleren hoe je een goede instructie kan geven. Toch zal je beide onderwerpen moeten aansnijden om het belang van samenwerkingsafspraken te verduidelijken. Is het toch noodzakelijk om meer verdieping te geven, dan kunnen delen van de cursus mogelijk in parallelsessies ondergebracht worden.

• Animatie zorgpad inhalatiemedicatie

• Presentatie Landelijk Zorgpad Inhalatiemedicatie en de belangrijkste lessen uit de regio
• Stellingen die verschillende werksituaties belichten. Een hulpmiddel om werkafspraken te maken (ahaslides)
• Overzicht weerstanden inhalatoren
• Stroomschema voor keuze type inhalator
• Handout inhalatie-instructie van A tot Z. In dit document staat kort weergegeven hoe een eerste en een herhaalinstructie gegeven wordt volgens het zorgpad en de IRW-methode. Ook staan hier tips waar je tijdens instructie expliciet op moet letten en hoe je het beste kan omgaan met weerstand van de patiënt. Een printversie van de Handout inhalatie-instructie van A tot Z vind je hier.
• Visitekaartjes inhalatorgebruik & IRW-methode
  • De Long Alliantie Nederland stelt twee visitekaartjes beschikbaar om zorgverleners te ondersteunen bij de instructie van inhalatoren. Deze zijn gratis los te bestellen via info@inhalatorgebruik.nl. Bekijk hier een voorbeeld van deze visitekaartjes.
• Inhalatiepas. Een pas waarin je aangeeft welke instructiemomenten er zijn geweest en waar de patiënt extra op moet letten. Dit kan dienen zowel voor de bevordering van zelfmanagement, maar ook een handig overdrachtsdocument zijn tussen zorgverleners.
• FTO-bordspel Perfect Samen. Om de farmaceutische patiëntenzorg beter te stroomlijnen tussen huisartsenpraktijken en apotheek is het PerfectSamen-bordspel ontwikkeld. Dit spel gaat om de bredere samenwerking tussen beide partijen, waarbij het Zorgpad Inhalatiemedicatie een onderdeel kan zijn. Meer informatie en het opvragen van dit spel kan via POZOB en/of CAZO.
• Op pharos.nl is veel informatie en trainingen beschikbaar voor zorgverleners over het herkennen van en omgaan met taalbarrières en laaggeletterdheid. Er zijn ook specifieke trainingen hoe om te gaan met  mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden, ofwel mensen die moeite hebben met het vinden, begrijpen, beoordelen en gebruiken van informatie over gezondheid. Een relatief groot deel van de COPD-patiënten heeft beperkte gezondheidsvaardigheden.

Hieronder zijn enkele voorbeelden te vinden van scholingen en feedbackbijeenkomsten uit de regio:

• Voorbeeld scholing regio Hoogeveen
• Voorbeeld scholing regio Brabant
• Format feedbackbijeenkomst